Niepłodność jest problemem cywilizacyjnym. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia okresowo lub stale dotkniętych nią jest około 60–80 mln par. Terapia niepłodności jest wielopłaszczyznowa, jednak za każdym razem, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn, powinna obejmować konsultacje z endokrynologiem.
Z tekstu dowiesz się:
- czym jest niepłodność,
- jakie są przyczyny niepłodności u kobiet i mężczyzn,
- jak w leczeniu niepłodności pomóc może endokrynolog.
Niepłodność to niezdolność do zajścia w ciążę lub spłodzenia dziecka, diagnozowana po upływie roku regularnego współżycia bez zabezpieczeń, ukierunkowanego na poczęcie dziecka.
Statystyki nie pozostawiają złudzeń – niepłodność jest obecnie problemem społecznym. Do klinik leczenia niepłodności zgłaszają się pary w różnym wieku, których starania o dziecko nie kończą się powodzeniem. Szacuje się, że na całym świecie z niepłodnością zmagać się może nawet 60-80 mln par, w Polsce dotkniętych tym problemem może być nawet 3 mln osób (15–20% par).
Niepłodność? Pomóc może specjalista!
Przyczyny niepłodności są bardzo złożone – mogą wynikać zarówno bezpośrednio z wad, zaburzeń i chorób narządów płciowych, jak i szeroko rozumianego stylu życia. Niewłaściwa dieta, brak aktywności fizycznej, przewlekły stres, zmęczenie, przepracowanie – wszystko to może prowadzić do zaburzeń hormonalnych zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn.
U kobiet zaburzenia hormonalne wywoływać mogą kłopoty z zapłodnieniem oraz donoszeniem ciąży. Podwzgórze produkuje gonadoliberynę (GnRH) – hormon, który stymuluje pracę przysadki mózgowej oraz pobudza ją do wydzielania gonadotropin (FSH i LH). Te z kolei wpływają na jajniki i produkcję hormonów niezbędnych do występowania cykli owulacyjnych oraz wytwarzanie ciałka żółtego produkującego hormony podtrzymujące wczesną ciążę.
U mężczyzn płodność zależy głównie od produkcji, ruchliwości oraz jakości nasienia, za co również odpowiedzialne są hormony. Męska niepłodność może jednak być efektem nie tylko nieprawidłowego funkcjonowania jąder, lecz także nadnerczy, podwzgórza, przysadki czy tarczycy (współistniejące zaburzenia tych gruczołów mogą powodować niepłodność również u kobiet). Szczególnie szkodliwe dla płodności są zaburzenia układu podwzgórzowo-przysadkowego, które mogą być wywoływane zarówno przez rozmaite choroby ogólnoustrojowe, jak i np. otyłość czy nadmierny wysiłek fizyczny.
Z tego względu niepłodność wymaga bardzo dokładnej diagnostyki oraz leczenia przez specjalistów z różnych dziedzin. Bardzo często terapię prowadzi endokrynolog , a wsparciem są konsultacje ginekologiczne, chirurgiczne, ze specjalistą od chorób wewnętrznych itp.
Diagnostyka niepłodności – również endokrynologiczna
Każda klinika leczenia niepłodności powinna oferować parom bezskutecznie starającym się o dziecko kompleksowe badania – zarówno ogólne, jak i endokrynologiczne, ginekologiczne, obrazowe oraz laboratoryjne.
U kobiet wykonane zostać powinno badanie podmiotowe, ginekologiczne, obrazowe oraz hormonalne. Diagnostyka jest zwykle ukierunkowana na ocenę regularności krwawień, ocenę jajeczkowania (pomiar stężenia progesteronu) oraz ocenę budowy narządów płciowych (USG ginekologiczne). Przy podejrzeniu niedrożności jajowodów wykonuje się histerosalpingografię (HSG) lub laparoskopię z badaniem drożności jajowodów, zaś przy podejrzeniu zmian wewnątrzmacicznych – histeroskopię.
Z kolei u mężczyzn podstawowym testem diagnostycznym jest badanie nasienia. Jeśli w jego wynikach stwierdzone zostają nieprawidłowości, pacjentowi zaleca się badanie USG oraz ocenę endokrynologiczną – pomiar stężeń gonadotropin, prolaktyny i testosteronu w surowicy.
Jak widać, niepłodność w wielu przypadkach może mieć podłoże hormonalne, więc konsultacje z endokrynologiem są w takich sytuacjach koniecznością. Wielu lekarzy posiada nawet specjalizację, dzięki czemu może kompleksowo pomagać parom w staraniach o dziecko.
Źródła:
https://www.researchgate.net/publication/325012974_Problem_nieplodnosci_wsrod_kobiet_i_mezczyzn-epidemiologia_czynniki_ryzyka_i_swiadomosc_spoleczna
http://www.ptmrie.org.pl/pliki/akty-prawne-i-rekomendacje/rekomentacje/Diagnostyka%20i%20leczenie%20niepłodności%20-%20rekomendacje%20PTMRiE%20i%20PTGP%202018.pdf
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/013/026/original/59-88.pdf?1472203501
https://www.researchgate.net/publication/329360023_Endokrynologiczne_przyczyny_nieplodnosci_u_mezczyzn_Fides_et_Ratio_2018353176-189
https://podyplomie.pl/ginekologia/21966,choroby-endokrynologiczne-utrudniajace-zajscie-w-ciaze-czesc-1?page=2
http://www.stowarzyszeniefidesetratio.pl/Presentations0/2017-16Skreczko.pdf
