Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia na całym świecie ponad 1,6 mld osób ma nadwagę, a ponad 522 mln boryka się z otyłością. Jest to poważny problem społeczny, ekonomiczny, ale przede wszystkim zdrowotny – już nadwaga jest niebezpieczna dla człowieka, a otyłość znacznie zwiększa ryzyko przedwczesnej śmierci. Dlatego w podeszłym wieku należy szczególnie dbać o to, by masa ciała mieściła się w normie.
Z tekstu dowiesz się:
- czym jest nadwaga i otyłość,
- jak się je diagnozuje,
- jak można je leczyć i w jaki sposób im zapobiegać.
Jak szacuje WHO otyłość przyczynia się do około 10–13% przypadków przedwczesnych zgonów w Europie. Liczne badania naukowe dowodzą, że nadmiar kilogramów jest jednym z czynników ryzyka rozwoju chorób układu krążenia, w tym nadciśnienia, miażdżycy, choroby wieńcowej, zawału serca i udaru mózgu. Nadwaga i otyłość to dodatkowe obciążenia dla ludzkich stawów, a więc wyższe ryzyko chorób zwyrodnieniowych. Otyłość jest również jednym z czynników, który może powodować występowanie cukrzycy oraz niektórych typów nowotworów.
Kalkulator BMI – sprawdź, czy Twoja waga jest w normie
Najpowszechniej stosowaną metodą diagnostyki oraz oceny stopnia otyłości jest wskaźnik masy ciała BMI (tzw. body mass index), zwany niekiedy również wskaźnikiem Queteleta. Przy jego obliczaniu można skorzystać z powszechnie dostępnych w internecie specjalistycznych kalkulatorów BMI albo zwykłego kalkulatora.
Jak obliczyć BMI? Wystarczy podzielić masę ciała wyrażoną w kilogramach przez wyrażony w metrach wzrost do kwadratu. Według standardów WHO wskaźnik BMI:
- poniżej 18,5 – to niedowaga,
- od 18,5 do 24,9 – to norma,
- od 25 do 29,9 – to nadwaga,
- od 30,0 do 34,9 – to otyłość I stopnia,
- od 35,0 do 39,9 – to otyłość II stopnia,
- powyżej 40 – to otyłość III stopnia (olbrzymia).
Niekiedy nadwagę i otyłość rozpoznaje się również poprzez pomiar tzw. wskaźnika WHR, pozwalającego określić nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Mierzy się najszersze miejsce w biodrach i najwęższe w talii, a następnie dzieli się obwód talii przez obwód bioder. U kobiet wynik nie powinien przekraczać 0,8, zaś u mężczyzn – 0,9.
Otyłość – przyczyny
Istnieje wiele różnorodnych przyczyn występowania otyłości – badacze zgadzają się, że w jej rozwoju ważną rolę odgrywają zarówno czynniki genetyczne, jak i dziedziczne, hormonalne, środowiskowe, kulturowe i społeczne.
Wiadomo, że mutacje niektórych genów zwiększają ryzyko wystąpienia otyłości. Jeśli otyły jest jeden z rodziców, ryzyko u dziecka wzrasta 4–5-krotnie. Jeżeli zaś oboje rodzice borykają ze się znacznym nadmiarem kilogramów – aż 13-krotnie. Otyłość bywa również efektem zaburzeń hormonalnych, m.in. pracy tarczycy.
Najczęściej jednak wywołuje ją szeroko rozumiany styl życia. Nieprawidłowa dieta, spożywanie zbyt kalorycznych posiłków bogatych w tłuszcze i cukry, odchodzenie od przygotowywania posiłków w domu na rzecz żywności wysoko przetworzonej i fast-foodów, niedobór aktywności fizycznej, siedzący tryb życia – wszystko to ma olbrzymi wpływ na rozwój nadwagi i otyłości.
Czy nadwagę i otyłość można leczyć?
Skoro czynniki środowiskowe w dużej mierze wywołują nadwagę i otyłość, to ich modyfikacja jest główną metodą leczenia. Terapia farmakologiczna jest rzadkością i obejmuje tak naprawdę leczenie powikłań: cukrzycy, nadciśnienia, hiperlipidemii. W przypadku seniorów, tak jak całej populacji, niezwykle istotna jest zmiana diety:
- zmniejszenie kaloryczności posiłków,
- unikanie prostych cukrów,
- zmiana tłuszczów zwierzęcych na roślinne,
- wprowadzenie do diety produktów pełnoziarnistych, warzyw, owoców, chudego nabiału.
Ważny element to aktywność fizyczna seniorów . Mogą to być regularne spacery, gimnastyka dla osób starszych, pływanie, nordic walking, jazda na rowerze – wszystko to, co sprawia seniorowi przyjemność i nie jest przeciwwskazane ze względów zdrowotnych. Ćwiczyć można samodzielnie, z przyjaciółmi lub w ramach specjalnego turnusu rehabilitacyjnego, którego celem jest redukcja masy ciała.
Oczywiście w przypadku otyłości olbrzymiej stosuje się zabiegi z zakresu chirurgii bariatrycznej, polegające np. na operacji zmniejszenia żołądka. Są one jednak wykonywane jedynie u pacjentów, u których redukcja wagi nie jest możliwa wyłącznie poprzez zmianę diety i aktywność fizyczną.
Źródła:
http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2014/08/pnm_2013_301_306.pdf
http://www.pnmedycznych.pl/wp-content/uploads/2014/09/pnm_2011_778_781.pdf
http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2012/hyg-2012-1-028.pdf
